Imuni sistem prilikom rođenja i njegovo funkcionisanje

Imuni sistem možemo grubo da podelimo na dva dela: urođeni i stečeni imuni sistem. Urođeni imuni sistem je prva odbrambena linija, naime ljudsko telo se štiti od prodora bakterija, virusa i parazita pomoću fizičkih barijera (npr. kože), dodatnih zaštitnih mehanizama (npr. želudačne kiseline) i imunih ćelija, čiji je zadatak otkrivanje i uništavanje nepoznatih mikroorganizama. Među imune ćelije koje učestvuju u urođenom imunom odgovoru spadaju npr. fagociti, bazofili, eozinofili i prirodne ćelije ubice, koje se razvijaju već tokom trudnoće. Uprkos tome urođeni imuni sistem posle rođenja još nije u potpunosti razvijen i njegovo delovanje je ograničeno u poređenju sa delovanjem urođenog imunog sistema kod odraslog čoveka. Pored toga nedonoščad imaju još veći rizik od razvoja bakterijskih i virusnih infekcija jer se količina imunih ćelija značajno povećava u zadnjem delu trudnoće.

Odgovor urođenog imunog sistema je brz, ali nespecifičan i zbog toga manje efikasan od odgovora stečenog imunog sistema. Ćelije stečenog imunog sistema, tj. B-limfociti i T-limfociti, tokom razvoja nailaze na molekule koji su sastavni deo uzročnika bolesti. Na osnovu toga imune ćelije prilikom sledećeg susreta prepoznaju uzročnike bolesti i reaguju na njih, čime onemogućavaju razvoj bolesti. Limfociti nastaju već tokom prenatalnog razvoja, a stečeni imuni sistem razvija se tek posle rođenja. Kao posledica toga efikasnost stečenog imunog sistema kod odojčadi je slabija u poređenju sa starijom decom i odraslima.

Odgovor urođenog imunog sistema je brz, ali nespecifičan i zbog toga manje efikasan od odgovora stečenog imunog sistema.

⁠Imuni sistem se razvija postepeno tokom detinjstva

Ključnu zaštitu od infektivnih bolesti u ranom detinjstvu pružaju majčina antitela koja dete dobija tokom trudnoće putem placente ili nakon rođenja konzumacijom majčinog mleka. Pored majčinih antitela deca dojenjem dobijaju i razne materije koje doprinose sazrevanju imunog sistema.

⁠Tokom godina imuni sistem može pružiti bolju zaštitu od uzročnika bolesti jer su imune ćelije razvile veliku zbirku antitela za borbu protiv infekcija na osnovu prošlih virusnih, bakterijskih i parazitskih infekcija. Delovanje imunog sistema takođe se poboljšava usled različitih nadražaja, kao što su npr. kontakt sa hranom i raznim molekulima koje udišemo, a rizik od infekcije značajno se smanjuje i vakcinisanjem jer deca razvijaju antitela protiv uzročnika bolesti koje su opasne po život. Kao rezultat toga imuni sistem nudi dobru zaštitu od infekcija kod odraslih, a u zrelijim godinama opet počinje da posustaje.

Zdrava ishrana značajno doprinosi radu imunog sistema

Za optimalan rad imunog sistema potrebna je zdrava ishrana koja pruža sve potrebne makro i mikronutrijente. Mikronutrijenti imaju važnu ulogu u radu imunog sistema jer vitamini i minerali (npr. vitamini A, B2, B12, folna kiselina, C, D; gvožđe, cink) doprinose povećanju broja imunih ćelija i njihovoj povećanoj aktivnosti i podstiču stvaranje antitela kojima se organizam bori protiv infekcije. Istovremeno je važno ne uzimati veće količine mikronutrijenata od propisanog dnevnog unosa jer prekomerne količine nekih mikronutrijenata mogu da spreče rad imunog sistema.

Dovoljna količina sna znatno doprinosi dobrom zdravlju

Kada su istraživači pratili uticaj trajanja sna na zdravlje dece, otkrili su da nedostatak sna često uzrokuje povećanje telesne težine, što može da doprinese razvoju drugih bolesti, a povezan je i sa poteškoćama u učenju i emocionalnim poremećajima ili poremećajima u ponašanju. Nedostatak sna takođe utiče na imuni sistem, zbog toga se smanjuju broj određenih imunih ćelija i količina aktivnih materija koje izlučuju imune ćelije.

Uticaj mikrobiote na imuni sistem

Izraz mikrobiota odnosi se na grupu mikroorganizama koji nastanjuju određeno stanište, npr. creva (tj. crevna mikrobiota). Brojne bakterije koje nastanjuju ljudski organizam su izuzetno važne za zdravo varenje i apsorpciju važnih hranljivih sastojaka, npr. vitamina, a utiču i na razvoj imunog sistema.

Veliku važnost mikrobiote za razvoj imunog sistema pokazala su istraživanja u kojima su istraživači pratili razvoj miševa koji su rođeni i odrasli u sterilnoj sredini, što znači da nisu imali sopstvenu mikrobiotu. Pokazalo se da životinje pate od oštećenja imunog sistema, a zdravlje im se poboljšalo već nekoliko dana nakon što su došli u kontakt sa normalnom mikrobiotom.

⁠⁠Istraživanja su pokazala niz pozitivnih dejstava upotrebe probiotika na zdravlje odraslih, uključujući pozitivne efekte na imuni sistem, a neka istraživanja pokazuju i pozitivan efekat uzimanja probiotika na zdravlje dece. Pri tome treba istaknuti da nisu svi probiotici isti; zbog toga moramo izabrati probiotik za koji su klinička ispitivanja dokazala da je bezbedan i adekvatan za decu. Jedan od najistraživanijih probiotskih sojeva je Lactobacillus rhamnosus GG. Za decu koja su uzimala ovaj probiotski soj ustanovljeno je da su brže pobedili dijareju, a uzimanje probiotika je takođe smanjilo rizik od razvoja upale srednjeg uva i infekcija gornjih respiratornih puteva, tj. infekcija nosne sluzokože, paranazalnih sinusa i ždrela.

⁠Na rad imunog sistema utiče i uzimanje imunomodulatora

Imunomodulatori su materije koje utiču na rad imunog sistema, a u njih spadaju kurkuma, Aloe vera, ginseng i beta-glukani. Istraživanja su pokazala da od svih nabrojanih materija upravo beta-glukani imaju najveće imunomodulatorno dejstvo. To su prirodni polisaharidi (šećeri) koji se nalaze u nekim gljivama i kvascima i koji utiču na imune ćelije urođenog i stečenog imunog sistema.

Istraživači sa Odeljenja za patološku i laboratorijsku medicinu američkog Univerziteta u Luisvilu otkrili su da uzimanje beta-glukana takođe utiče na imuni sistem kod dece. Istraživanje je obuhvatilo 40 dece koja su svakodnevno uzimala beta-glukan kao dodatak ishrani u trajanju od mesec dana, a istraživači su pratili nivo antitela i opće zdravstveno stanje. Ustanovili su da je uzimanje beta-glukana stimulisalo imuni sistem kod dece. Više o betaglukanima možete pročitati OVDE.

Defendyl-Imunoglukan P4H® tečni dodatak ishrani sadrže prirodni polisaharid (beta-glukan) izolovan iz gljive bukovače i primereni su za decu.

Literatura:

Simon A.K. in sod., 2015. Evolution of the immune system in humans from infancy to old age. Proceedings, Biological Sciences, 282(1821):20143085.

Childs C.E. in sod., 2019. Diet and immune function. Nutrients, 11(8): 1933.

Vevticka V. in sod., 2019. Beta glucan: Supplement or drug? From laboratory to clinical trials. Molecules, 24(7): 1251.

Ibarra-Coronado E.G. in sod., 2015. The bidirectional relationship between sleep and immunity against infections. Journal of Immunology Research, 2015: 678164.

Besedovsky L. in sod., 2019. The sleep-immune crosstalk in health and disease. Physiological Reviews, 99(3): 1325-1380.

Maggini S. in sod., 2018. Immune function and micronutrient requirements change over the life course. Nutrients, 10(10): 1531.

Quin C. in sod., 2018. Probiotic supplementation and associated infant gut microbiome and health: a cautionary retrospective clinical comparison. Scientific Reports, 8:8283.

Vandenplas Y., Savino F., 2019. Probiotics and prebiotics in pediatrics: What is new? Nutrients, 11(2): 431. Kaminogawa S., Nanno M., 2004. Modulation of immune functions by foods. Evidence based Complementary Alternative Medicine, 1(3): 241-250.

Ashraf R., Shah N.P., 2014. Immune system stimulation by probiotic microorganisms. Critical Reviews in Food Science and Nutrition, 54(7): 938-956.

Richter J. in sod., 2015. Beta-glucan affects mucosal immunity in children with chronic respiratory problems under physical stress: clinical trials. Annals of translational medicine, 3(4): 52.

Hojsak I. in sod., 2017. Probiotics in children: What is the evidence? Pediatric Gastroenterology, Hepatology and Nutrition, 20(3):139-146.

Liu S. in sod., 2013. Lactobacillus rhamnosus GG supplementation for preventing respiratory infection in children: a meta-analysis of randomized, placebo-controlled trials. Indian Pediatrics, 50(4):377-381.

Hojsak I. in sod., 2010. Lactobacillus GG in the prevention of gastrointestinal and respiratory tract infections in children who attend day care centers: a randomized, double-blind, placebo-controlled trial. Clinical Nutrition, 29:312-316.

Kako se razvija imuni sistem u detinjstvu i šta na njega utiče?

Upoznajte naše proizvode

Upoznajte naše proizvode

Prijavite se za Medisove e-novosti

Prijavite se za
Medisove e-novosti